Myxomatose en VHS

Uw konijnen kunnen worden ingeënt tegen het viraal haemorrhagisch syndroom (afgekort VHS) en myxomatose. VHS wordt ook wel rabbit haemorrhagic disease (afgekort RHD) of viral haemorrhagic disease (afgekort VHD) genoemd. Myxomatose en VHS kunnen bij niet-ingeënte konijnen een dodelijk verloop hebben en er is voor geen van deze twee ziekten een specifiek geneesmiddel. De enige bescherming die u uw konijnen kunt bieden, is vaccinatie.

VHS wordt verspreid door direct contact tussen konijnen (zowel wilde als tamme), maar besmetting met het virus kan ook indirect plaatsvinden via mensen, kleding, schoenen, andere voorwerpen en vlooien. Myxomatose wordt gewoonlijk verspreid door vlooien en andere bijtende insecten zoals muggen en wordt daardoor gemakkelijk overgedragen van wilde konijnen op tamme konijnen.

Vaccineren

Een gecombineerde myxomatose-VHS-vaccinatie kan al vanaf de leeftijd van vijf weken worden gegeven, met daarna elke twaalf maanden een herhalingsinjectie. Dit vaccin geeft bescherming tegen myxomatose en RHD1, maar geen bescherming tegen RHD2. Hiervoor is een ander vaccin dat na de eerste toediening na zes weken herhaald moet worden. Daarna is elk half jaar een vaccinatie nodig.

Onze praktijk geeft u graag meer informatie over vaccinatie en de bestrijding van vlooien.

Jaarlijkse gezondheidscontrole

De beste manier om gezondheidsproblemen bij uw konijnen te voorkomen is door een regelmatige gezondheidscontrole. Dit vindt idealiter eens per jaar plaats, tegelijk met de vaccinaties. Uw konijn wordt dan helemaal onderzocht, waarbij ook de tanden kunnen worden gecontroleerd (vooral achter in de bek) op tekenen van ‘malocclusie’ (als de boven- en onderkaak niet goed op elkaar passen). Malocclusie kan haken op de kiezen en tongzweren veroorzaken.

Konijnen waarvan bekend is dat ze tandproblemen hebben, moeten vaker gecontroleerd worden – in ieder geval elke zes tot acht weken. Voor konijnen met gebitsproblemen is meestal een verdoving nodig om het gebit goed te kunnen onderzoeken en behandelen.

Konijnen zijn tussen vier maanden (bij kleinere rassen) en zes tot negen maanden (grotere rassen) geslachtsrijp. Het is aan te raden jonge konijnen vanaf vier maanden op te delen in groepen van hetzelfde geslacht.

De dracht duurt 29 tot 33 dagen en direct na het werpen is het vrouwtje weer vruchtbaar.
Tenzij u konijnen wilt fokken, is het ten zeerste aan te bevelen om zowel mannetjes (rammen) als vrouwtjes (voedsters) te laten steriliseren / castreren.

Castratie

Rammelaars kunnen gecastreerd worden vanaf een leeftijd van zes maanden. Bij deze ingreep worden de zaadballen verwijderd. Na de operatie is de rammelaar nog vier tot zes weken vruchtbaar! Ongecastreerde rammen zullen eerder gedragsproblemen ontwikkelen, zoals vechten, bijten en sproeien. De urine kan ook erg gaan stinken.

Sterilisatie

Voedsters kunnen gesteriliseerd worden. Eigenlijk is het een castratie, maar de naam sterilisatie wordt zo algemeen gebruikt, dat wij dat hier ook zullen doen. Bij deze operatie worden de eierstokken en de baarmoeder verwijderd. Het konijn is dan onvruchtbaar en kan dus geen nestje meer krijgen. 

Voedsters hebben op oudere leeftijd kans op baarmoedertumoren. Sterilisatie op jonge leeftijd voorkomt dit.
Sterilisatie voorkomt ook dat voedsters territoriumdrift gaan vertonen, vaak met andere konijnen willen vechten en agressief worden tegenover mensen

Gesteriliseerde / gecastreerde konijnen hebben bij het ouder worden eerder last van overgewicht en het is dus van belang ervoor te zorgen dat ze niet te veel eten en voldoende bewegen

Te zware konijnen, oudere konijnen met poot- of rugproblemen en konijnen met tandproblemen hebben soms last van aangekoekte keutels rond de staartaanzet. Het is normaal dat konijnen ’s nachts zachtere keutels produceren, die ze vervolgens opeten – dit is een belangrijk onderdeel van de voeding van konijnen – maar als een konijn veel te zwaar is of een pijnlijke bek of rug heeft, kan hij niet ver genoeg reiken om deze keutels ‘op te ruimen’.

Ook een verkeerde voeding kan ervoor zorgen dat het konijn de nachtkeutels niet opeet. Geef daarom veel hooi en beperkt korrelvoeding (zie hoofdstuk voeding).

Geen wormen maar maden

In de zomer kunnen diarree of aangekoekte zachte keutels vliegen aantrekken, die hun eitjes rond de staartaanzet leggen. Uit deze eitjes komen maden. De maden (die soms al binnen een dag uit de vliegeneitjes komen) voeden zich niet alleen met de aangekoekte keutels, maar ook met de konijnen zelf. De maden lijken op wormpjes en kruipen rond de anus. Dat is een hele pijnlijke en vaak levensbedreigende situatie.  In de zomer moet u uw konijn twee keer per dag controleren en er altijd voor zorgen dat de bedding schoon en droog is. Onze praktijk heeft verschillende middelen om dit lastige probleem te voorkomen, maar het belangrijkste is controle, hygiëne en een snelle behandeling van bijbehorende gezondheidsproblemen.

Het viraal haemorrhagisch syndroom (afgekort VHS) is een ernstige (maar te voorkomen) besmettelijke ziekte bij konijnen. VHS wordt ook wel rabbit haemorrhagic disease (afgekort RHD) of viral haemorrhagic disease (afgekort VHD) genoemd.

Wat zijn de symptomen?

VHS wordt door een virus (RHD1) veroorzaakt.
De meeste met VHS besmette konijnen sterven zeer snel, zonder dat er sprake is van zichtbare ziekteverschijnselen, afgezien van een periode van een paar uur waarin ze sloom en lusteloos zijn. Bij konijnen die langer blijven leven, kunnen de symptomen sterk variëren. Mogelijke symptomen zijn koorts en stuiptrekkingen, waarna het konijn in een dodelijk coma terechtkomt en binnen twaalf tot 36 uur sterft. In sommige gevallen wordt vlak voor de dood nog bloederige afscheiding uit de neus waargenomen.

Sinds december 2015 is er een nieuwe variant van VHS in Nederland, veroorzaakt door het virus RHD2. Bij deze vorm overlijden de konijnen na drie tot vijf dagen, waardoor het virus meer tijd heeft zich te verspreiden. Daarnaast kan het een chronisch verloop hebben waarbij het konijn langere tijd algemeen ziek is.

Loopt mijn konijn risico?

Alle konijnen kunnen met VHS worden besmet, zowel binnen- als buitenkonijnen.

Lees hier wat u kunt doen om besmetting te voorkomen.

Hoe wordt de ziekte verspreid?

Het VHS-virus wordt uitgescheiden in de urine, uitwerpselen en afscheiding uit de luchtwegen van besmette konijnen en verspreidt zich snel naar andere dieren, hetzij door rechtstreeks contact hetzij als gevolg van de verspreiding van het virus – dat zo sterk is dat het vele maanden in de omgeving kan overleven – via besmette kleding, hokken, water, stro, hooi, voerbakken en andere voorwerpen.

Hoe snel wordt mijn konijn ziek?

De incubatietijd van VHS is heel kort, meestal tussen één en drie dagen. Een ander kenmerk van VHS is dat het verloop van de ziekte veel acuter is en dat veel dieren voorafgaand aan hun dood geen duidelijke symptomen vertonen.

Wat is de overlevingskans voor konijnen na besmetting?

Met VHS besmette konijnen bezwijken over het algemeen heel snel – meestal binnen 12 tot 36 uur nadat de ziekteverschijnselen zich voor het eerst voordoen (hoewel er in de meeste gevallen geen sprake zal zijn van duidelijke ziekteverschijnselen, afgezien van sloomheid en lusteloosheid).

Hoe kan VHS worden bestreden?

Er bestaat een vaccin waarmee u uw konijn tegen myxomatose en VHS kunt laten inenten. Met één enkele inenting wordt uw huisdier immuun voor beide ziekten. Elk jaar moet een herhalingsvaccinatie worden gegeven. Dit vaccin beschermt niet tegen de nieuwe variant RHD2. Hiervoor is een ander vaccin dat de eerste keer na zes weken herhaald moet worden. Daarna is elk half jaar een vaccinatie nodig.

Euthanasie; een vervelend en verdrietig onderwerp, maar toch willen we u wat informatie geven.
We willen allemaal een dier graag een laatste lijdensweg besparen, maar de beslissing wanneer moet worden ingegrepen is altijd moeilijk. Wij als dierenarts kunnen met u overleggen en u advies geven, maar u als eigenaar moet zelf de beslissing nemen.

Hoe gaat euthanasie?

Als u besluit uw konijn te laten euthanaseren kan dit bij u thuis of bij ons in de praktijk. 
Het konijn krijgt een injectie om suf te worden, dit duurt ca.10 tot 15 minuten. Daarna volgt een injectie in het bloedvat van het oor of het hart waardoor het hart stil blijft staan.
Als u het vervelend vindt hierbij aanwezig te zijn, kunt u dit aangeven en bijvoorbeeld even naar de wachtkamer gaan. Voor de meeste kinderen is het geen probleem om bij de euthanasie aanwezig te zijn, maar het is ook mogelijk dat kinderen nadat het konijn is overleden afscheid komen nemen.

Het lichaam

Als uw konijn overleden is moet u zelf beslissen wat er met het lichaam moet gebeuren.
Er zijn verschillende mogelijkheden; begraven, cremeren of destructie. De laatste twee opties kunnen wij voor u verzorgen.

Rouw

Na de dood van uw huisdier volgt een periode van rouw. Het klinkt misschien wat zwaar en sommige mensen vinden het overdreven, maar verdriet verwerken kost tijd. Het verlies van een huisdier is een verdrietige gebeurtenis die ook verwerkt moet worden en de ene mens zal daar wat meer tijd voor nodig hebben dan een ander.